روغن ترمز و روغن هیدرولیک خودرو

تعریف روغن ترمز

برای اینکه در مورد روغن ترمز بتوانید دید وسیع تری داشته باشید و آن را به خوبی درک کنید ابتدا باید تعریف این سیال را بدانید. به طور کلی روغن ترمز یک سیال غیر قابل تراکم می باشد که تمام اجزای سیستم ترمز خودرو را حرکت میدهد به صورتی که اگر نباشد ترمز کار نمیکند. روغن ترمز بر اثر دما و فشار بالا کار میکند. به این صورت که روغن ترمز نیروی وارد شده بر پدال ترمز را به 4 چرخ خودرو منتقل میکند و سپس باعث توقف یا کاهش سرعت خودرو میشود.

تعریفروغن هیدرولیک

روغن هیدرولیک نوعی روغن مورد استفاده در خودرو است که وظیفه ی آن روان کنندگی و وساطت در انتقال قدرت میباشد. در واقع عملکرد این نوع روغن شبیه روغن ترمز بوده زیرا باعث راحت تر شدن چرخش فرمان و انتقال قدرت به فرمان و سایر قسمت های هیدرولیکی خودرو میشود. در خودروهای قدیمی که فرمان ها هیدرولیکی نبودند در سرعت کم و یا در حالت ایست سخت میچرخیدند اما امروزه این فرمان ها جای خود را به فرمان های هیدرولیکی داده اند و روغن هیدرولیک چرخش فرمان را بسیار راحت کرده است.

تعاریف روغن ترمز و روغن هیدرولیک به به کارگیری صحیح آنها منجر خواهد شد , حال که میدانیم روغن ترمز و روغن هیدرولیک خودرو چه تعاریفی دارند به دیگر موارد حائز اهمیت در آنها می پردازیم.

انواع روغن ترمز

روغن ترمز انواع بسیار مختلفی دارد که انتخاب نوع مناسب آن دشوار است. درواقع دو دسته بندی اصلی برای روغن ترمز وجود دارد. روغن ترمزها بر پایه گلیکول و سیلیکون هستند که روغن ترمزهای گلیکول خود دارای دسته بندی میباشد. در وسائل نقلیه با ترمز ABS از روغن بر پایه گلیکول استفاده میشود و از روغن بر پایه سیلیکون در کامیون ها و خودروهای بدون ترمزABS استفاده میشود. در یک خودروی بدون ترمز ABS که از اول از روغن بر پایه گلیکول استفاده شده نمیتوان از روغن بر پایه سیلیکون استفاده کرد زیرا باقی مانده ی روغن گلیکول در سیستم ترمز در ترکیب با روغن بر پایه سیلیکون سازگاری ندارد. رده بندی روغن ترمز بر اساس  DOT (دپارتمان حمل و نقل) است که تا عدد 5/1 رده بندی شده است. این عدد نشان دهنده ی نقطه جوش روغن میباشد که هر چه بالاتر باشد کیفیت روغن بهتر است زیرا میتواند دمای بالاتری را تحمل کند.

روغن ترمز زرد و آبی

 دسته بندیDOT به این صورت است که از pe-dot شروع شده و با DOT2 ادامه پیدا میکند و در نهایت به DOT 5.1 ختم می‌شود. DOT 3 و DOT4 و DOT 5.1 روغن هایی بر پایه گلیکول هستند که بسیار پر مصرف میباشند. روغن ترمز DOT 3 رنگ زرد دارد و روغن ترمز DOT 4 آبی‌رنگ میباشد.بعضی از کارشناسان بر این باورند که نا سازگاری لاستیک‌های نشت‌بندی و آب‌بند‌هایی که در سیستم بوجود می آید میتواند به این علت باشد که نوع روغن ترمز عوض نشده و باعث خوردگی و فرسودگی سیستم شده است.

نقطه جوش روغن ترمز  DOT 3  205 درجه سانتیگراد میباشد و نقطه جوش روغن ترمز DOT 4 230 درجه سانتیگراد است. اما اگر این دو نوع روغن ترمز در معرض رطوبت قرار گیرند نقطه جوش آنها به ترتیب 140 و 150 درجه سانتیگراد خواهد شد.

در صورتی که وسیله ی نقلیه در مسافت های طولانی به صورت پشت سر هم و سنگین مورد استفاده قرار گیرد ممکن است کارایی ترمز آن به مرور زمان به دلیل گرم شدن بخش های مختلف ترمز و انتقال زیاد حرارت به روغن ترمز از بین برود که خود باعث میشود که هنگامی که راننده پدال ترمز را میفشارد نیروی کافی در پشت پیستون های ترمز ایجاد نشود و عملکرد این سیستم بسیار حیاتی و مهم کاهش پیدا کند. نکته ی جالب به توجه این است که برای خودروهایی که روغن ترمزشان 3.7 درصد رطوبت زدگی داشته باشد کاهش نقطه جوش روغن پیش بینی شده است. اما این در صورتی است که در روغن ترمز بیشتر خودرو ها 7 تا 8 درصد رطوبت وجود دارد.

روغن هیدرولیک چیست؟

 روغن هیدرولیک نیز به دو دسته سنتتیک و نفتی تقسیم میشود. روغن هیدرولیک برای انتقال قدرت از فشار و جریان استفاده میکند. این نوع روغن نه تنها در خودرو بلکه در صنایع مختلف نیز کابرد دارد. در خودروهای سنگین نیز این روغن ها در پمپ، جک، جرثقیل و مواردی که برای حرکت کردن نیاز به قدرت زیاد دارند استفاده میشود. بدون روغن هیدرولیک سیستم هیدرولیک فلج میشود و عملا هیچ کارایی ندارد. برخی از مواردی که عملکرد روغن هیدرولیک به آنها بستگی دارد شامل موارد زیر میباشد:

• گرانروی یا مقدار ویسکوزیته روغن

• درجه حرارت عملکرد

• نوع سیستم هیدرولیک

• مقاومت لایه های روغن

• حداکثر مقدار جذب کنندگی رطوبت

• عدد ph و خاصیت اسیدی روغن

• مقاومت در برابر اکسیده شدن

 زمان تعویض روغن ترمز

از آنجا که روغن ترمز تحت فشار و گرمای زیادی قرار میگیرد مانند دیگر سیالات موجود در خودرو باید پس از مدتی تعویض شود زیرا از کارایی آن کاسته میشود و تفکر رایجی که وجود دارد این است که تا زمانی که کسری روغن در ظرف مشاهده نشده نباید آن را تعویض کرد که این تفکر بسیار اشتباه است و توصیه میشود که این سیال هر دو سال یکبار تعویض شود. همچنین از آنجا که ساختار روغن ترمز بر پایه گلیکول به صورتی است که رطوبت و آلودگی از محل های اتصال و نشتی های ریزی که ممکن است وجود داشته باشد به درون روغن ترمز نفوذ میکند شاهد افزایش سطح این نوع روغن ترمز خواهیم بود. بدین ترتیب پس از مدتی کمی از محتویات روغن ترمز را آب و ناخالصی تشکیل میدهد که بر عملکرد روغن تاثیر منفی میگذارد.

زمان تعویض روغن هیدرولیک

شواهد و موارد مختلفی وجود دارد که در صورت برخورد با آنها متوجه میشویم که باید روغن هیدرولیک را تعویض کنیم. نکته ی بسیار مهمی که باید به آن توجه کنید این است که گرانروی و مواد تشکیل دهنده ی سیالات مختلف با یکدیگر متفاوت میباشد و هرگز نباید روغن هیدرولیک را با روغن های دیگر ترکیب کرد. به همین دلیل توصیه میشود که در صورتی که روغن کهنه درون سیستم وجود دارد باید صبر کرد که کامل تخلیه شود و سپس بعد از آن روغن جدید در سیستم به کار برده شود. بنابراین اگر با هر کدام از موارد زیر رو به رو شدید باید روغن هیدرولیک را تعویض کنید:

• تیره شدن رنگ ظاهری روغن

• استشمام بوی سوختگی از روغن

• کف کردن روغن

• افزایش مقدار گرانروی و سفت شدن روغن

• مات شدن رنگ روغن

• وجود آلودگی در اثر اکسیده شدن روغن

• پایین آمدن سطح روغن هیدرولیک